Շատերն են պատմելու պատերազմի 44 օրերի մասին, եւ բոլոր հարցերի պատասխանները լինելու  են պետական դավաճանության քրեական գործի հատորների մեջ։ Այս մասին ֆեյսբուքյան «Ռեքվիեմ» շարքի երկրորդ մասում ասել է Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը։

«Իսկ հիմա պատերազմի 44 օրվա մասին, որոնք սխրանքի, հայրենասիրության,  անձնազոհության, բայց նաեւ լկտի ստի եւ դավաճանության 44 օրեր էին։ Այդ 44 օրվա ընթացքում մենք ապացուցեցինք, որ կարող ենք կռվել, բայց նաեւ ապացուցեցինք, որ կարող ենք կուրորեն հավատալ մի մարդու, որը 2,5 տարի խաբելուց բացի ոչինչ չի արել։ Ես այսօր, երբ պատմեմ պատերազմի 44 օրվա մասին, չեմ անդրադառնալու ռազմական գործողությունների իրարամերժ ու քաոտիկ շարժումներին, ես չեմ պատմելու, թե ինչպես Աննա Հակոբյանի կոնկրետ հրահանգներով, կոնկրետ ջարդեր են իրականացվել կոնկրետ գնդերում, ինչպես են հանձնվել գյուղեր։  Ես դա չեմ անելու, որպեսզի էլ ավելի չցավեցնեմ այն ծնողներին, որոնք խելագարված դեռ որոնում են իրենց զավակներին։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչպես եւ ով հանձնեց Շուշին, ես նույնիսկ չեմ պատմելու, թե ինչպես նոյեմբերի 4-ին, գիշերվա ժամը 4-ին դուք փախցրեցիք ձեր բարձրաստիճան պաշտոնյաներին, որովհետեւ ամսի 4-ին, ժամը 6-ին Շուշին արդեն հայկական քաղաք չէր։

Շուշին ընկավ ամսի 5-ի վաղ առավոտյան։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչո՞ւ են Նիկոլ Փաշինյանն ու Աննա Հակոբյանը հրահանգ տալիս գրավել Լելե Թեփե բարձունքը, որ ցույց տան, թե իրենք վերադարձնում են այն, ինչը, իրենց ասելով, Սերժ Սարգսյանը կորցրել էր։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչպես էր Աննա Հակոբյանը բունկերում գոռում՝ «ուզում ա 5 հազար մարդ մորթվի, ուզում ա՝ 6 հազար մարդ մորթվի, մենք, մեկ ա, պետք ա էդ Լելե Թեփեն հետ բերենք»։ Ես չեմ պատմելու, վստահ եմ, որ պատմելու են ականատեսները։ Մենք տեսնում ենք, որ պրոցեսը  գնում է, գեներալ Մովսես Հակոբյանն արդեն պատմում է։ Շատերն են պատմելու, եւ այդ հարցերի պատասխանները լինելու  են պետական դավաճանության քրեական գործի հատորների մեջ։ Եվ ինձանից շատ ավելի գիտակ մարդիկ են պատմելու ռազմական գործողությունների մասին։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչպես Նիկոլ Փաշինյանը, երբ Ռուսաստանից սկսեց գալ աներեւակայելի քանակի զենք ու զինամթերք, այն զինատեսակները, որ կարող էին փակել երկինքը, չէր թողնում, որ այդ զենքը Հայաստանից հասնի Արցախ։ Դրանց ցուցակները կան։

Ես չեմ պատմելու, որ Նիկոլ Փաշինյանը հատուկ, հետեւողական ձեւով զորքը սոված թողեց։ Ես չեմ պատմելու գողությունների մասին, որոնք եղել են այդ ընթացքում։ Ես չեմ պատմելու զինատեսակների մասին, որոնք պայթում էին մեր տղաների ձեռքերում, որովհետեւ ինչ-որ մեկը փող էր աշխատել։ Այդ ամենի մասին, վստահ եմ, կպատմեն շատերը», ասել է Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպանը։

«Ղարաբաղի հայերը մեր քաղաքացիներն են, և մենք կորոշենք՝ երբ և ինչպես նրանց հետ խոսել», - այսօր կրկին հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը՝ Հայաստանի, Ֆրանսիայի, Եվրոպական խորհդի ղեկավարի հետ Պրահայում նախատեսված քառակողմ հանդիպումից առաջ։

Արձագանքելով «Ազատության» հարցին, թե Փաշինյանը կոչ է անում Բաքվին ուղիղ խոսել Ղարաբաղի հետ, որն է Ձեր պատասխանը, Ալիևն ասել է. «Ղարաբաղի հայերը մեր քաղաքացիներն են։ Նրանց հետ շփումը մեր ներքին գործն է, որը մենք երրորդ երկրի հետ չենք պատրաստվում քննարկել»։

Այսօրվա Ադրբեջանի հետ խաղաղությունն անհնար է։ Մենք պետք է պատրաստվենք ոչ թե խաղաղության, այլ պատերազմի, որն ամեն վայրկյան կարող է թակել մեր դուռը։ Մենք չպետք է խուսափենք պատերազմի մասին մտածելուց, այլ պետք է տրամադրվենք, որ այն անխուսափելի է։ Այս մասին հոկտեմբերի 6-ին կայացած քննարկման ժամանակ հայտարարեց իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը։

Նրա խոսքով, օրակարգը պետք է լինի ոչ թե խաղաղ, այլ պետք է կապվի պատերազմին նախապատրաստման հետ։

«Ոչ մի փաստաթուղթ չի ապահովի Հայաստանի անվտանգությունը։ Նոյեմբերի 9-ի նույն հայտարարության տակ գերտերության ստորագրությունն է, բայց նույնիսկ հումանիտար խնդիրները չեն լուծվում»,- պարզաբանեց նա։

Ոսկանյանը կոչ արեց սերտ համագործակցել Իրանի եւ Հնդկաստանի հետ, որոնք զսպում են Ադրբեջանի ախորժակները՝ միաժամանակ ընդգծելով. «Ուզու՞մ ենք արդյոք շարունակել ունենալ պետության կարգավիճակ։ Եթե այո, ապա նման ցանկությունները անհամատեղելի են օտար պետության, այդ թվում՝ Ռուսաստանի, Իրանի, ԱՄՆ-ի կամ այլ երկրի բանակին ապավինելու մտքերի հետ։ Մեր խնդիրների արմատը ոչ թե Իրանում, Ռուսաստանում կամ ԱՄՆ-ում է, այլ մեր մեջ է»։

«Դատելով նրանից, որ իշխանության տարբեր ներկայացուցիչներ խուսափում են մեկնաբանել Նիկոլ Փաշինյանի ընտանեկան թերթի հավաստի աղբյուրի տեղեկությունները, իսկ ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանն էլ, ըստ էության, հերքեց տեղեկությունը, թե, իբր, Ռուսաստանը Հայաստանի առջեւ միութենական պետությանն անդամակցելու խնդիր է դրել, վկայում է, որ բացի մեկ-երկու ամենամերձավորերից, այդ հրապարակումներն ու ոճը անսպասելի են եղել իշխող ուժի ներկայացուցիչների համար»- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանը՝ անդրադառնալով ՀԺ-ի կայքի միջոցով վերջին օրերին իրականացվող արտահոսքերի իշխանական արձագանքներին:

Քաղտեխնոլոգի խոսքով, եթե Ադրբեջանի պահանջների մասով, մեծ հաշվով նորություն չկար ու դա չէր կարող մեծ անհարմարություններ պատճառել ՔՊ-ականներին, ապա Ռուսաստանի հետ կապված նյութում առկա շեշտադրումները շատերի համար, թերեւս, կտրուկ շրջադարձի նախանշաններ էին ու անսպասելի։ Հետեւապես՝ առանց նույն այդ հավաստի աղբյուրի, այսինքն, Նիկոլ Փաշինյանի դիրեկտիվն ունենալու, իր վրա չէր վերցնի որեւէ պատասխանատվություն մեկնաբանելու: «Ոմանց համար դա բավականին բարդ իրավիճակ էր ստեղծում՝ նաեւ որոշ արտաքին հովանավորների ու կապերի համար: Օրինակ, վերջին 4 տարվա մեջ, երեի թե , առաջին անգամ լսեցինք, որ Ալեն Սիմոնյանը հերքեց Նիկոլ Փաշինյանի ներկայացրած փաստաթղթի տարբերակը, թե ինչ է ուզում Ռուսաստանը: Նա ուղղակիորեն հերքեց եւ, ըստ էության, չկարողացավ լրագրողների հարցերի տակից դուրս գալ»,-ասաց Հակոբյանը՝ ուշադրություն դարձնելով նաեւ Ալեն Սիմոնյանի մեկ այլ պատասխանի վրա:

«Երբ նրան հարց տվեցին, թե իրեն Մոսկվա են հրավիրել որպես մասնակի իշխանափոխության պրոցեսում հնարավոր դերակատար՝ Սիմոնյանը բավականին զգույշ պատասխան տվեց, իբրեւ թե հերքեց, բայց ասաց՝ այս պահին, իսկ լրագրողի ճշտող հարցին, թե իսկ հետագայում, նա ասաց, որ կարծում է՝ հետագայում էլ նման բան չի լինի: Ալեն Սիմոնյանի արձագանքում նախկին վստահությունը չկար: Կարծում եմ, որ կամ նա ինչ-որ բան գիտի կամ կռահում է, ուստի , որոշել էր կամուրջները որեւէ մեկի հետ չայրել», -ասաց Վիգեն Հակոբյանը:

Ի պատասխան հարցի, թե արդյոք վերջին զարգացումները, այդ թվում ՀՀ 2-րդ նախագահ Քոչարյանի՝ Փաշինյանին հումանիտար միջանցք տրամադրելու մասին հայտարարությունը, կարող են ՔՊ-ի ներսում ճաքեր առաջացնել, Վիգեն Հակոբյանն արձագանքեց. «Մասնակի իշխանափոխության տարբերակը որպես գործող տարբերակ դիտարկելու ընդդիմության հայտարարությունը, որում գործուն մասնակցություն պետք է ունենան նաեւ ՔՊ-ականները, նշանակում է, որ ընդդիմությունը իշխանական վերնախավին առաջարկում է պրոբլեմից դառնալ լուծման գործիք, որը հետագայում ոչ միայն Փաշինյանին, այլեւ իրենց հումանիտար միջանցք տրամադրելու ճանապարհով կփոխհատուցվի»:

Ըստ քաղտեխնոլոգի, ՔՊ-ականներին տրվել է հնարավորություն՝ հետագայում պատասխանատվություն կրելու եւ համապարփակ պրոբլեմ լինելու հեռանկարը փոխարինել հումանիտար միջանցքով: Վիգեն Հակոբյանն ասում է՝ այս առումով ՔՊ-ականների վարքը պայմանավորված է արտաքին քաղաքական հնարավոր զարգացումներով, թե դրանք որքանով կարագանան ու կհանգեցնեն, ասենք, կապիտուլյացիա 2 ակտին, որից հետո այդ թվում եւ այդ պատգամավորների համար իրադարձությունները կարող են այլ սցենարով գնալ: «Այդ պարագայում, օրինակ, այնքան էլ հասկանալի չի կարող լինել թե ինչ հեռանկար կունենա նույն Նիկոլ Փաշինյանը, որը ստորագրելով այդ փաստաթուղթը այլեւս կարող է հետաքրքիր չլինել արտաքին խաղացողների համար, որոնք հիմա նրան ուղղորդում են: Կարծում եմ՝ ՔՊ-ում կան մարդիկ, որոնք թեեւ քիչ են, բայց հասկանում են իրավիճակի ռիսկերը՝ թե երկրի, թե իշխանության համար եւ, կարծում եմ, որ նրանք այդ ռիսկերը պրոյեկտում են նաեւ իրենց անձերի վրա»,-եզրափակեց քաղտեխնոլոգը:

Նշենք, որ այսօր ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արման Եղոյանը՝ անդրադառնալով մասնակի իշխանափոխության վերաբերյալ ընդդիմության առաջարկին, ասել է, թե Սահմանադրության համաձայն՝ իշխանությունը ոչ իշխանությանն է պատկանում, ոչ՝ ընդդիմությանը, որ մեկն առաջարկի, մյուսն էլ ընդունի: Նա ասել է, թե դա չպետք է լինի քաղաքական պահանջ, այլ պետք է լինի լայն զանգվածներինը, որ դառնա օրակարգ:

Իսկ ավելի վաղ ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանն էլ հերքել ՀԺ-ի հրապարակած տեղեկությունը, թե Ռուսաստանը Հայաստանի առաջ միութենական պետությանն անդամակցելու պահանջ է դրել:

Իշխանական մեկ այլ պատգամավոր ՝ Հովիկ Աղազարյանն էլ ասել էր, թե իր համար անընդունելի են ադրբեջանական այն պահանջները, որոնք հրապարակել էր իշխող ընտանիքի թերթի հավաստի աղբյուրը:

ՀՀ Մարդու իրավունքների պաշտպանը հանդես է եկել կոչով, որը ներկայացնում ենք ստորև.

«Հայկական մամուլի միջոցներով և սոցիալական ցանցերով ակտիվ տարածվում է զոհված հայ կին զինծառայողի կտտանքների ենթարկված մարմինը պատկերող տեսանյութը, որը ծայրահեղ ցինիզմով արվել է այդ ծանր հանցանքը ենթադրաբար կատարած ադրբեջանցի զինծառայողի կողմից։ Այդ տեսանյութը, զինծառայողի սեռն ու էթնիկ պատկանելիությունը թիրախավորելով ու արատավորելով, ակտիվ տարածվում է ադրբեջանական մեդիա տիրույթներում՝ առաջացնելով ադրբեջանցի օգտատերերի «հիացմունքն ու գովեստը»։ Ադրբեջանական մեդիա տիրույթի դեպքում սա իհարկե ունի իր ակնհայտ բացատրությունը՝ էթնիկ հայի նկատմամբ ծայրահեղ ատելությունը, որը գեներացվել ու սնուցվում է ի թիվս այլնի նման ագրեսիվ հարձակումներով ու տասնամյակների համակարգային քաղաքականությամբ։

Մյուս կողմից ծայրահեղ մտահոգիչ եմ համարում հայկական մեդիա տիրույթում ու սոցիալական ցանցերում այդ տեսանյութի տարածումը լրագրողների ու օգտատերերի կողմից։ Կին զինծառայողն ու նրա ընտանիքի անդամներն ունեն չթիրախավորման ու անօտարելի արժանապատվության նկատմամբ հարգանքի իրավունք՝ որպես յուրաքանչյուրիս իրավունքների և ազատությունների անքակտելի հիմք։

Հարգելի՛ հայրենակիցներ,

Այս արարքները փաստագրված ու վերլուծված են մեր կողմից, ներկայացվելու են միջազգային մասնագիտացված կազմակերպություններին, բացի այդ, նշված նյութերը նաև մեր իրավապահ մարմինների քննության առարկան են։

Կոչ եմ անում լրագրողներին, տարբեր սոցիալական ցանցերի օգտատերերին հեռացնել իրենց հրապարակումներից, էջերից, հարթակներից համանման տեսանյութերը։ Հարգե՛ք մեր զոհված զինծառայողների ու նրանց ընտանիքների անդամների արժանապատվությունը։ Մի՛ օգնեք ադրբեջանական ատելության քարոզչամեքենային։

Խոնարհում մեր տղամարդ ու կին հերոսներին»: